Podobno pewne są tylko dwie rzeczy – śmierć i podatki. Pomijając oczywisty aspekt przemijania, wydaje się zasadne rozwinąć tą drugą rzecz w zakresie nieruchomości. Czym jest podatek od nieruchomości, jak się go liczy i dlaczego dzisiaj jego wartości nie są w Polsce aż tak duże, jak za granicą – na te i inne pytania odpowiemy sobie w tym wpisie.

Historia podatkowania nieruchomości w Polsce

Podatki od nieruchomości są znane od wieków nawet na terenach Rzeczypospolitej. Oczywiście przybierał on różne formy – daniny, podatku poradlnego czy podatku „kominowego”. Nie wchodząc w szczegóły takie należności są stosowane od dawna, mimo tego że niegdyś określanie powierzchni nie było tak prostym zadaniem jak dzisiaj.

Zalążki tego co nazywamy dziś podatkiem od nieruchomości w Polsce powstały w okresie międzywojennym. Część nieruchomości (budynkowe i lokalowe) były ujmowane w formie procentowej wartości obiegowej, czyli do złudzenia przypominające … podatek katastralny, o którym mówiliśmy już kilka razy na naszych łamach. Grunty zaś były opodatkowane na podstawie występującego lub estymowanego czynszu w poprzedzającym roku.

Wróćmy jednak do naszej rzeczywistości. Upraszczając kwestię podatkową do naszych prywatnych nieruchomości – płacimy określoną stawkę za każdy metr kwadratowy powierzchni użytkowej będącej naszą własnością oraz za każdy metr kwadratowy działki budowlanej związanej z ww. nieruchomością budynkową/lokalową. Maksymalne wartości są co roku ustalane przez rząd, a dana gmina (która pobiera tą opłatę) ustala jej poziom na dany rok.

Przykłady liczenia podatków

Dla przykładu, maksymalna wartość podatku za metr kwadratowy powierzchni użytkowej mieszkalnej w tym roku (2022 r.) wynosiła 0,89 zł, a za grunt – 0,54 zł. W Gdańsku czy Gdyni wartości przyjęto na maksymalnych poziomach, w mniejszych gminach często zdarza się, że wartość jest mniejsza niż ustawowa propozycja.

Okej, zatem przejdźmy do procesu obliczeniowego. Weźmy na tapet dwie najpopularniejsze sytuacje: mieszkanie w bloku (mieszkanie 30 m2, pow. użytkowa części wspólnych 1000 m2, udział 1/10, pow. działki 1500 m2) oraz dom jednorodzinny (pow. użytkowa 100 m2, działka 1000 m2), aby przedstawić proces liczenia tej wartości. Dla ułatwienia, obie nieruchomości są liczone pod maksymalnych stawkach, czyli takich jak w Gdańsku czy Gdyni.

Zaczniemy od domu jednorodzinnego, bo obliczenia są tu znacznie prostsze. Należy powierzchnię użytkową domu przemnożyć przez podaną stawkę oraz powierzchnię działki w ten sam sposób przez stawkę za grunt. Zatem: 0,89 zł/m2 * 100 m2 + 0,54 zł/m2 * 1000 m2 = 89 zł za dom + 540 zł za grunt, co daje łącznie 629 zł podatku za nieruchomość w 2022 r.

Czas na trudniejszy przykład – mieszkanie w bloku. Utrudnieniem jest tu wyliczenie ilości metrów kwadratowych, które mamy w udziale nieruchomości wspólnej: gruntu i części wspólnych. Zakładając, że mamy 1/10 udziału, powierzchnia użytkowa części wspólnych to 1000 m2, a działki 1500 m2 łatwo można policzyć że „musimy zapłacić” za 100 m2 części wspólnych i 150 m2 działki oprócz kwoty za swój lokal mieszkalny. Zatem przejdźmy do obliczeń: 0,89 zł/m2 * (30 m2 lokalu + 100 m2 cześci wspólnych) + 0,54 zł/m2 * 150 m2 działki = 115,7 zł za lokal i części wspólne + 81 zł za grunt, co daje łącznie 206,70 zł podatku za nieruchomość w 2022 r. Proste nieprawdaż?

Podatki w Polsce, a zagranicą

Natomiast nadal nie są to wartości, które są jakimś bardzo dużym problemem dla przeciętnego Kowalskiego. Patrząc się na systemy podatkowe w zakresie nieruchomości w innych krajach UE, nasz system jest całkiem przyjazny. Wysokość podatku katastralnego (który jest tam powszechnie stosowany) wynosi od ok. 0,2 do nawet 1% wartości nieruchomości. W naszym przypadku 30 m2 mieszkania w Gdańsku, zakładając stawkę ok. 10 tys. zł za metr mieszkania, danina wyniosła by od 600 do nawet 3000 zł, czyli nawet kilkunastokrotnie więcej niż dotychczas. Patrząc zatem na innych, mamy znacznie taniej.

O podatkach od nieruchomości mówiliśmy też w tym odcinku "Stu pytań do...":