Temat energii, jej kosztów i produkcji stał się jednym z naczelnych w 2022 r. i nie inaczej jest teraz. Wojna, odcięcie od dostaw znanych źródeł energii takich jak ropa, gaz ziemny czy węgiel w sposób przyspieszony zachęca nas do zmiany sposobu uzyskiwania energii, przede wszystkim tej cieplnej.

Dlaczego następuje transformacja energetyczna Polski?

Jeszcze do niedawna głównym powodem pójścia w inny kierunek pozyskiwania energii były względy ochrony środowiska, zmniejszenia emisyjności dwutlenku węgla. I o ile sceptycy co do zjawiska ocieplenia klimatu mogli wtedy oponować z przejściem na inne źródła energii, tak dziś dochodzą dodatkowe, ale jakże ważne aspekty finansowe. Prąd czy ciepło są dzisiaj znacznie droższe.

Słynne zapamiętania są „memiczne” już słowa premiera o ocieplaniu domów czy prezesa Kaczyńskiego o „paleniu wszystkim”. Pokazują skalę zaistniałego problemu oraz najprostsze sposoby jego rozwiązania. Oczywiście, opał używany do ogrzewania powinien być odpowiedniej jakości, nie tylko ze względu na smog, ale również z troski o piece czy przewody kominowe. Nie mniej apel o ocieplenie bloków jest całkiem zasadny, gdyż im mniej ciepła będzie uciekać tym mniej będziemy potrzebować. To proste.

OZE jako źródło oszczędności w gospodarstwach domowych

W związku z tym, że sama energia, niezależne od jej nośnika, jest droższa, to warto zastanowić się, w jaki sposób można zrobić to taniej. I tu przychodzą rozwiązania, które zaczęły już dawno wchodzić na rynek budowlany, takie jak panele fotowoltaiczne, wiatraki czy pompy ciepła. Dotychczas ich koszt był spory, a ich zakup był sporą inwestycją, która zwracała się w długim okresie czasu. W dzisiejszej sytuacji znacznych podwyżek cen energii znacznie szybciej zwraca się koszt zakupu takich urządzeń. Omówmy zatem ich podstawowe funkcje.

Wiatraki

Zasada ich działania jest banalnie prosta, gdyż polega na wykorzystaniu turbiny do przechwytywania energii z wiatru, która napędza jego obrót, a który to generuje energię. Można albo akumulować ją do magazynu energii lub wprowadzać do sieci. Oczywiście w skali dużych farm wiatrowych, takie rozwiązania są bardzo kontrowersyjne, bo oprócz korzyści z tytułu darmowej „czystej energii” są tu także kwestie związane z zabijaniem ptactwa, efektem migotania światła czy hałasem przy mocnym wietrze. Przy małych przydomowych wiatrakach, może być to ciekawe uzupełnienie źródeł pozyskania energii, szczególnie w pochmurne dni gdy fotowoltaika nie będzie tak efektywna.

Fotowoltaika

Tutaj zasada działania tez jest stosunkowo prosta. Do ogniwa fotowoltaicznego dociera światło, które składa się z fotonów. Krzem w ogniwie pochłania foton i wybija elektron z jego pozycji, w ten sposób zmuszając go do ruchu. A utworzony ruch – to energia. Dziś bije rekordy popularności i sporo osób, szczególnie tych mieszkających z domach jednorodzinnych zastanawia się nad zakupem paneli. Najczęściej dzwoniący przedstawiciele handlowi, to właśnie Ci handlujący fotowoltaiką i to nie jest przypadek. Jakie są wady tego systemu? Oprócz kosztu, który trzeba ponieść na inwestycję, warto przeanalizować nasłonecznienie miejsca. W przypadku nieruchomości o małej ekspozycji na słońce, rentowność takiego zakupu może być zdecydowanie niższa.

Pompa ciepła

Najprostszym wyjaśnieniem działania pompy ciepła jest stwierdzenie, że działa ona jak lodówka, ale z odwrotną stronę, tzn. w lodówce jest chłodniej niż poza nią, w pompie zaś jest cieplej niż na zewnątrz. Dzielimy je głownie na trzy typy: gruntowe, wodne i powietrzne. O ile te wodne, nie są tak bardzo popularne, tak gruntowe, a szczególnie powietrzne nie są już absolutnie niczym wyjątkowym, a stają się bardzo modne. Dlaczego ten trzeci typ jest bardzo popularny? Bo jest najtańszy i najłatwiejszy w montażu (najczęściej umiejscowiona „skrzynka” przy jednej z mniej wyeksponowanych ścian). Dwa pozostałe wymagają odwiertów lub bardziej skomplikowanych prac ziemnych czy wodnych. Głąb ziemi zapewnia pewnego rodzaju stabilność (tam temperatura jest stała, niezależnie od pory roku), zatem jest to źródło o lepszej efektywności. Jakie są zatem wady, oprócz konieczności poniesienia nakładów na inwestycję – obieg wody jest napędzany energią. Zatem nie jest to źródło całkowicie darmowe.

Najlepszy efekt – połączenie kilku źródeł

Najbardziej optymalnym rozwiązaniem wydaje się być połączenie kilku takich źródeł. Często do pompy ciepła dokładana jest rekuperacja (wentylacja z odzyskiem ciepła) oraz fotowoltaiką. Dobrze zaizolowany dom energię cieplną będzie czerpał ją z pompy, która będzie działała z prądu pochodzącego z paneli słonecznych. Domy o tego typu efektywnych rozwiązaniach nazywamy domami pasywnymi lub nawet zeroenergetycznymi.
Oczywiście, nie jest to tania inwestycja, natomiast jak pokazało życie – może się to opłacać. Nie mówiąc już o innych korzyściach, takich jak ochrona środowiska, za które będą nam dziękować następne pokolenia.

O OZE mówiliśmy również m.in. w tym filmiku: